مقام ومنزلت اولیای خدا

در کف داود: برگرفته است از آیه «وَ أَلَنَّا لَهُ اَلْحَدِیدَ: و آهن را براى او نرم کردیم.» سوره سبا، آیه 10

ظَلوم: ستمکار.

شین: مخفف بنشین است.

توقیر: یعنی حرمت نهادن.

( 1486) کسى که در آسمانها پرواز مى‏کند راه رفتن در زمین در نزد او دشوار نخواهد بود . ( 1487) آهن که در دست داود پیغمبر چون موم نرم مى‏گردید موم در کف او چه حالى خواهد داشت‏. ( 1488) لقمان خواجه‏اى بود بشکل بنده که بندگى در ظاهر دیباچه مولویتش بود. ( 1489) وقتى خواجه بطور ناشناس بجایى رود به بنده خود لباس خواجه پوشانید. ( 1490) خود لباس غلام در بر کرده و غلام خود را جلو مى‏اندازد. ( 1491) و خود دنبال او براه مى‏افتد تا کسى پى بوجود او نبرد. ( 1492) به بنده خود مى‏گوید که تو برو در صدر مجلس بنشین و من چون بنده‏اى کفش تو را بر مى‏دارم‏. ( 1493) تو بمن بهیچ وجه احترام نگذار بلکه گاهى درشتى کرده و دشنام ده‏. ( 1494) خدمت تو را در ترک خدمت قرار دادم تا در غربت حیله‏اى که در نظر دارم بکار برم‏. ( 1495) خواجه‏ها از این قبیل بندگیها کرده‏اند که مردم گمان کنند آنها برده‏اند.

مولانا می‌گوید: مردان رها شده از هوس‌های شیطانی و نفسانی، از چنان قدرت معنوی برخوردارند که مانند باز شکاری‌ از آن‌چه در وجود مرید می‌گذرد، باخبرند. او بر اسرار هُو واقف است و علم او به علم الهی پیوسته است. به اعتقاد مولانا ، اشراف بر ضمیرها و آگاهى از آن چه بر خاطر دیگران مى‏گذارد، از امتیازهاى اولیاى خداست، که بر اثر تحمل ریاضت و صدق در عبادت از جانب حق بدانها افاضه مى‏شود و در لسان شرع از آن به «فراست» تعبیر شده است که «اتّقُوا فِراسَةَ المُؤمِنِ فإنَّهُ یَنظُرُ بِنُورِ اللَّهِ:» از فراست مؤمن بپرهیزید که او با نور خدا مى‏نگرد.»[1]

سپس به آیه شریفه سوره سبا اشاره می‌کند که به مشیت حق، آهن در دست داود نرم شد و او توانست زره بسازد. مولانا می‌گوید: لقمان یکی از همین آگاهان بود؛ خواجه‌ای با ظاهر فقیرانه برای آن که او را نشناسند و به همان ظاهرش نگاه کنند و در او کنجکاو نشوند. مولانا براین باور است که  انسانی که از خویشتن واهی خود رهیده است، ملاک‌های ظاهری و عوامانه را پشت سر می‌گذارد و متواضعانه به قضایا می‌نگرد و هر چیزی که تحریک هوای نفس نماید از آن دوری می‌کند. برای نمونه، خواجه لقمان بر بلندى مقام او واقف بود، لیکن چون رضایت لقمان را در پوشیده ماندن آن مى‏دید با وى به ظاهر همچون خواجگان با بندگان رفتار مى‏کرد. و لقمان از او می خواست که وظیفه تو این است که به من خدمت نکنی و احترام نگذاری؛ چون این برای دوران اقامت در غربت، به صلاح من است.